Klon palmowy - przepiękna odmiana, którą warto mieć w ogrodzie

Klon palmowy to niewysokie drzewo z rodziny Sapindaceae (mydlnica), pochodzące z Azji, dobrze znane z wielu estetycznych form, jakie możemy spotkać w ogrodach oraz donicach. Gatunek dobrze znany ze swojego głęboko czerwonego i pomarańczowego koloru liści w ciągu lata, który pogłębia się jesienią. Acer to po łacinie ostry, a palmatum oznacza kształt dłoni. Obie cechy odnoszą się do kształtu liści, których kształt kojarzy się z ludzkimi dłońmi.

Klony palmowe pochodzą ze wzgórz porośniętych lasami znajdujących się w Japonii, Korei i Mongolii. Zajmują tam stanowiska podszycia i rosną w cieniu większych drzew na obrzeżach lasów. Dzięki środowisku naturalnemu klony palmowe wypracowały sobie odporność na cień zdecydowanie większą niż inne drzewa liściaste. Ich naturalnym środowiskiem jest bezwietrzny klimat umiarkowany, lekkie zacienienie i wilgotna, ale przepuszczalna, kwaśna gleba.

Wygląd, wymagania i stanowisko

Wygląd drzewa i liści

Klon palmowy należy do klonów japońskich i jest to małe, liściaste drzewo najbardziej znane ze swojej formy i jesiennych kolorów liści. Podobnie jak cała rodzina klonów japońskich, klony palmowe mają klapowane liście nieco zbliżone kształtem do ludzkich dłoni. Liście klonu palmowego są nieco mniejsze niż tradycyjnych klonów, głęboko rozcięte i prawie pierzaste. Drzewo to ma warstwowy wygląd z niskim, gęstym, zaokrąglonym wierzchołkiem i rozłożystymi gałęziami. Liście klonu palmowego mierzą 7-10 cm i przebarwiają się w kolorach od zielonego latem, do żółtego, brązowego, fioletowego i czerwonego jesienią. Jest to ceniony okaz drzewa i jeden z bardziej wszechstronnych gatunków klonów uwielbiany przez architektów krajobrazu. Młode liście tego gatunku są wrażliwe na mróz i nie tolerują suszy. Większość odmian jest szczepiona i może być uprawiana jako jedno- lub wielopniowe małe drzewko. Klony mogą cierpieć na oparzenia liści z powodu nadmiernego słońca, wiatru lub suszy.

Klon palmowy (łac. Acer palmatum)
Nazwa łacińska	Acer palmatum
Grupa roślin	Drzewa
Wysokość	do 3-5m
Stanowisko	Słoneczne
Wilgotność gleby	Gleba umiarkowanie wilgotna
Podłoże	Lekko kwaśna
Okres kwitnienia	IV, V
Sadzenie	Wiosna, jesień
Strefa mrozoodporności	7a

Stanowisko dla klonów palmowych

Najlepsze stanowisko dla japońskich klonów palmowych musi spełniać kilka warunków:

Japońskie klony palmowe wymagają osłoniętego stanowiska, z dala od silnych północnych wiatrów i stref mrozu. W szczególności odmiany Acer palmatum dissectum mają niską tolerancję na warunki wietrzne.
Klon palmowy dobrze rośnie w większości gleb, z wyjątkiem bardzo suchych, podmokłych lub zasadowych. Idealna jest wilgotna, ale przepuszczalna, lekko kwaśna glina bogata w materię organiczną ziemia. Zubożałe gleby można wzbogacić kompostem podczas sadzenia.
W przypadku różnorodnych odmian wymagany jest półcień, aby zapobiec spaleniu liści przez silne promienie słońce. Fioletowe i czerwone liście wymagają przyzwoitej ilości światła słonecznego, aby uzyskać bogatą, ciemną karnację, podczas gdy zielonolistne klony palmowe tolerują pełne słońce, ale najlepiej radzą sobie w lekkim cieniu w najgorętszej części dnia.
Klonów palmowych nie należy sadzić zbyt blisko siebie, ponieważ ich płytki, rozłożysty system korzeniowy nie radzi sobie dobrze z bliską konkurencją.
Dobrze rosnące, mocne drzewko można wykopać i przenieść w inne miejsce. Najlepszą porą na przenoszenie klonu japońskiego jest późne lato lub wczesna jesień, co najmniej miesiąc przed pierwszymi przymrozkami.

Sadzenie klonu palmowego

Klony japońskie palmowe mają niesłuszną reputację trudnych w uprawie. Faktem jest, że wymagają dobrze dobranego stanowiska, ale za to są odporne na szkodniki i choroby. Drzewa te mogą żyć ponad 100 lat, więc warto poświęcić szczególną uwagę przy wyborze i sadzeniu drzewa, ponieważ miejmy nadzieję, że będzie to inwestycja na całe życie.

Kiedy najlepiej sadzić klony palmowe?

Drzewa ze szkółek można sadzić o każdej porze roku, pod warunkiem, że podłoże nie jest zamarznięte, pokryte śniegiem ani podmokłe. Sadzić należy w dni bezwietrzne tak, aby uniknąć ryzyka uszkodzenia rośliny, jeśli przypadkowo się przewróci. Optymalną porą jest jesień, co najmniej miesiąc przed pierwszymi przymrozkami. Aby poprawnie posadzić klon palmowy należy:

Wykopać obszar nieco głębszy i 2-3 razy większy niż średnica systemu korzeniowego w kształcie kwadratu lub prostokąta. Następnie rozluźnić glebę na dnie dołka i dodać 5 cm warstwę kompostu i żwiru.
Trzymając podstawę pnia, ostrożnie wyjąć drzewo z pojemnika. Jeżeli mamy ciężką gliniastą glebę, należy rozpulchnić ją mieszanką większej ilości kompostu i żwiru.

Ważna jest głębokość sadzenia. Zasyp glebę wokół drzewa, aby boki nie były odsłonięte, a jedynie cienka warstwa zraszania na wierzchu bryły korzeniowej. Umożliwi to dotarcie tlenu do korzeni w górnej powierzchni gleby. Klon palmowy lubi wilgoć, dlatego należy go obficie podlać. Po zasadzeniu można wręcz usypać z gleby obwódkę o wysokości 10 cm wokół nasadzenia, tak aby stworzyć zbiornik na wodę. Ten prosty zabieg zatrzyma wilgoć do nawadniania bezpośrednio do systemu korzeniowego. Po zasadzeniu drzewka można zastosować ściółkowanie korą lub dobrze przegniłym kompostem ogrodowym po posadzeniu. To pomorze zatrzymać wilgoć, stłumić chwasty i chronić klony palmowe przed zimowym mrozem i śniegiem. Trzeba jednak uważać, aby ściółka nie stykała się z pniem, gdyż to może prowadzić do gnicia i chorób. Nie ma potrzeby nawożenia drzewa po posadzeniu, ponieważ klony japońskie palmowe bardzo dobrze sobie radzą przy niskim poziomie składników odżywczych.

Co sadzić obok klonu palmowego?

Klony palmowe zwykle nie wymagają palikowania, ale jeśli uprawiasz formę kaskadową i chcesz mieć wyższe drzewo, możesz postawić kilka gałęzi pionowo, utrzymując je, dopóki nie staną się twarde i same się utrzymają. Stworzy to wielopoziomowe kompozycje w ramach których w sąsiedztwie klonu palmowego mogą znaleźć się inne rośliny lubiące półcień. Wśród dobrych towarzyszy klonu palmowego można wymienić:

Różaneczniki
Irgi
Berberysy
Bukszpany
Ozdobne byliny
Tarczownice
Konwalie
Miodunki

Klon świetnie prezentuje się także w towarzystwie drzew iglastych, takich jak jałowiec, cis czy cedr. Dobrze wpisuje się w skaliste otoczenie ogrodu albo na brzegu stawu czy oczka wodnego.

Sadzenie w pojemniku (klon palmowy w donicy)

Atrakcyjne ulistnienie klonów palmowych, ciekawe formy, jesienna kolorystyka i powolne tempo wzrostu sprawiają, że doskonale nadają się one do hodowania w pojemnikach i donicach tarasowych. Przy odpowiedniej pielęgnacji będą cieszyć oko przez dziesięciolecia. Do zasadzenia klonu należy użyć pojemnika nie większego niż dwukrotność doniczki, w której drzewko zostało zakupione. Ważne jest, aby pojemnik miał odpowiedni drenaż. W razie potrzeby należy wywierć kilka otworów na środku podstawy donicy. Podobnie, jak w przypadku sadzenia w ogrodzie, klony palmowe w donicach sadzi się w kompoście z dużą zawartością materii organicznej i dobrym drenażem. Po posadzeniu rośliny pojemnik należy przenieść w wybrane miejsce docelowe i ustawić na podeście. tak, aby wspomóc drenaż.

Odmiany karłowe

Do cenionych odmian klonu palmowego karłowego, których wysokość wzrostu nie jest większa niż 1-2,5 m, zaliczają się 'Dissectum', 'Garnet', 'Ornatum', 'Mikawa-yatsubusa' i 'Dissectum Nigrum'. Wszystkie te odmiany z powodzeniem nadają się do uprawy w donicach i jako bonsai.

Klon palmowy: pielęgnacja

Drzewo należy podlewać regularnie podczas suchej pogody przez pierwsze 2 sezony, przy częstotliwości podlewania raz w tygodniu od wiosny do jesieni, jeśli nie było opadów i dwa razy w tygodniu podczas szczególnie upałów.

Klony palmowe, które zostały posadzone w ogrodzie, nie wymagają intensywnego nawożenia, dlatego nawozimy je oszczędnie w okresie wiosny, używając nawozu o stosunku azotu do fosforu 3:1.

Klony palmowe są najbardziej podatne na uszkodzenia wiosną, ponieważ wcześnie wypuszczają liście przy pierwszych oznakach ciepłej pogody. Wiosenne przymrozki, które mogą być szkodliwe, zwłaszcza dla młodych drzew, dlatego warto w tym czasie osłaniać drzewa na noc.

Jeśli spadły obfite opady śniegu, należy usunąć nagromadzony śnieg, który może spowodować pękanie gałęzi, uważając, aby nie być zbyt szorstkim dla gałęzi. Każdy lód przymarznięty do gałęzi najlepiej zostawić w spokoju.

Przycinanie japońskich klonów

W przypadku klonów palmowych przycinanie formujące nie jest obligatoryjne, ponieważ w naturalny sposób, z czasem tworzą elegancki kształt. Przycinanie zatem należy ograniczyć do minimum, usuwając tylko skrzyżowane, uszkodzone i źle umieszczone łodygi, aby stworzyć otwartą ramę.

Aby uzyskać najlepszy efekt, musimy pozwolić nisko rosnącym odmianom rozprzestrzenić się w sposób naturalny, ale jeśli trzeba je powstrzymać, kontrolujemy je przycinając gałęzie boczne. Japońskie klony naturalnie tracą liście, które nie otrzymują wystarczającej ilości światła, podobnie jak wewnętrzne gałęzie, które są nadmiernie zacienione przez własny baldachim.

Niektórzy hodowcy wolą artystycznie kształtować swoje drzewa lub przerzedzać wewnętrzne gałęzie, aby lepiej wyeksponować główne gałęzie. Wszelkie wymagane przycinanie należy wykonać między styczniem a lutym w fazie spoczynku, aby zapobiec wyciekaniu soków z nacięć i osłabieniu drzewa. Zawsze przycinaj tuż nad parą pąków. Klon palmowy gubi liście na zimę.

Dlaczego klon palmowy gubi liście?

Gubienie liści może być wynikiem zbyt małej wilgotności podłoża, ale też za małej ilości światła dziennego.

Usychanie liści klonu palmowego - dlaczego klon palmowy traci kolor?

Usychanie liści i utrata koloru to dwa najczęstsze problemy związane z uprawą klonu palmowego. Co jest przyczyną obu zjawisk? Liście brązowiejące na brzegach, zwijające się, wysychające, a czasem obumierające to częsty problem klonów japońskich, zwłaszcza tych o pierzastych, jaśniejszych lub barwnych liściach. Może to być spowodowane mrozem, zimnem, wysuszającymi wiatrami, suchą lub wilgotną glebą oraz słońcem. W celu załagodzenia tego stanu należy utrzymywać podłoże, w którym rosną klony, wilgotne, ale nie mokre, zwłaszcza gdy są uprawiane w doniczkach lub nowo posadzone. Jeśli przewidywane są przymrozki po pojawieniu się nowych liści, należy drzewo otulić. Przyczyną przebarwień i blaknięcia liści jest ich zbyt duża ekspozycja na światło.

Zimowanie w gruncie

W czasie, gdy nie ma liści, konieczne jest zabezpieczenie rośliny. Aby uniknąć uszkodzeń spowodowanych niskimi temperaturami, ważne jest nie zwlekanie z zakładaniem osłony. Górna część klonu powinna być pokryta materiałem ocieplającym, zazwyczaj stosuje się agrowłókninę zimową. Można również użyć słomy lub worków jutowych, ale pamiętaj, że materiał musi przepuszczać powietrze. Wokół pnia należy ułożyć warstwę ściółki, na przykład rozdrobnionej kory sosnowej, trocin czy igliwia.

Historia i ciekawostki

Japoński odpowiednik słowa Acer palmatum (klon palmowy) to momiji, które w przybliżonym tłumaczeniu oznacza "dłoń dziecka". W kulturze japońskiej klony palmowe hodowane i rozmnażane były już od XVI wieku. Do końca XVII wieku wyselekcjonowane odmiany były już rozpowszechnione wśród ogrodników, szkółek i arboretów na całym świecie. Istniało ponad 200 nazwanych form uprawnych tego drzewa. Wiele z nich zniknęło podczas II wojny światowej, gdy klony były wykorzystywane jako drewno opałowe. Z kolei szkółki ogrodnicze zmuszone były przekształcić swoje działki w tereny rolnicze. W rezultacie tego, w ciągu około 20 lat duża część dziedzictwa klonu japońskiego została utracona lub zniszczona¹.

Klony japońskie zostały po raz pierwszy wprowadzone do Anglii w 1820 roku. Z kolei w Stanach Zjednoczonych pierwszy klon japoński został posadzony 1 marca 1880 roku w Arboretum Uniwersytetu Harvarda w Bostonie w stanie Massachusetts (jest to najstarszy ogród i arboretum przeznaczone do użytku publicznego w Stanach Zjednoczonych)¹.

Zobacz inne klony:

Źródła i przypisy:

Culture and Propagation of Japanese Maple, Guy Phillips, Blacksburg, Virginia