Nerecznica samcza - uprawa, wymagania paproci

Nerecznica samcza - uprawa, wymagania paproci

Nerecznica samcza (Dryopteris filix-mas) to roślina z rodziny paproci. W stanie dzikim występuje w całej strefie umiarkowanej półkuli północnej. Jest to pospolity gatunek rosnący na terenie całej Polski zwłaszcza w miejscach zacienionych, w pobliżu cieków i zbiorników wodnych, ale także na górskich zboczach. Jest gatunkiem zasiedlającym głównie stare lasy. Jak większość paproci nadaje się do ogrodów o dużym i średnim zacienieniu.

Nerecznica samcza (łac. Dryopteris filix-mas)
Nazwa łacińskaDryopteris filix-mas
Grupa roślinInne rośliny
Wysokość100-120cm
StanowiskoPółcień, Cień
Wilgotność glebyGleba wilgotna
Podłożeżyzna, pruchnicza
Okres kwitnieniaVIII, IX
Sadzeniecały rok szklarnia, wiosna gleba
Strefa mrozoodporności1

Nerecznica samcza - leśna piękność

Paproć ta charakteryzuje się pięknymi, rozłożystymi liśćmi o żywym zielonym kolorze. Wyrastają one bezpośrednio z kłącza i zebrane są w lejkowatą rozetę. Długi, żółtawy ogon pokrywają naprzemiennie podłużne listki, a na ich spodniej stronie rozwijają się zarodniki rozsiewane przez wiatr.

Nerecznica osiąga wysokość od 35 do 150 centymetrów.

Jest to roślina bardzo efektowna zwłaszcza wiosną, latem i wczesną jesienią. Wiosną wypuszcza piękne, długie pastorały zdobiące ogród, gdy mało jest jeszcze zieleni. Z czasem przekształcają się one w pióropusze liści. Duża masa zieleni sprawia, że nerecznica samcza wykorzystywana jest czasem jako roślina okrywowa. Późną jesienią jej liście przebarwiają się i zamierają - nie jest zimozielona.

Nerecznica samcza
łac. Dryopteris filix-mas

Wymagania i uprawa

Jest to roślina łatwa w uprawie, poradzą sobie z nią nawet początkujący ogrodnicy. Do dobrego wzrostu potrzebuje cienistego lub pół cienistego stanowiska, a podłoże powinno być żyzne i wilgotne o lekko kwaśnym odczynie. Tak, jak inne paprocie ma płytki system korzeniowy dlatego bardzo źle znosi przesuszenie, w upały potrzebuje nawadniania, ale jest za to odporna na niskie temperatury i doskonale poradzi sobie zimą. Dobrze jest ją ściółkować korą z drzew iglastych lub igliwiem, co zapobiegnie nadmiernemu odparowywaniu wody i zakwasi podłoże. Kiedy zapewni jej się dobre warunki może stać się inwazyjna, dlatego wymaga kontroli. Będzie sobie dobrze radziła między drzewami, w pobliżu oczek wodnych zestawiona na przykład z funkiami. Można ją także uprawiać w pojemnikach, a swego czasu obsadzano nią groby na cmentarzach. Nerecznica rosnąc na glebie próchniczej nie wymaga na ogół nawożenia, warto jest jednak jednorazowo zasilić ją wiosną na przykład kompostem. Jest odporna na ślimaki i inne szkodniki.

Rozmnażanie nerecznicy

Nerecznica samcza świetnie znosi podział, więc ten sposób rozmnażania rośliny jest idealny zwłaszcza wczesną wiosną lub późną jesienią kiedy znajduje się w stanie spoczynku. Kłącza tnie się na kilkunastu centymetrowe odcinki, tak aby zawierały przynajmniej jeden lub dwa pąki liściowe. Sadzimy je na miejsce stałe i regularnie podlewamy. W korzystnych warunkach może się rozsiewać. Przesadzanie najlepiej przeprowadzać wczesną wiosną. Roślinę kupioną w doniczce można sadzić prze cały okres wegetacyjny.

Ważne i ciekawe informacje

Cała roślina jest trująca, szczególnie trzeba uważać na małe dzieci i zwierzęta. Wykorzystywana jest w lecznictwie, a jej kłączy używa się do walki z pasożytami, głównie tasiemcami. Wywar z kłącza stosowano także na trudno gojące się rany i bóle reumatyczne.

Według profesora Łukasza Łuczaja, znawcy dzikich roślin jadalnych, nerecznica samcza była spożywana prze Indian Bella Coola. Jedli oni kłącza rośliny gotowane lub na surowo, a Czirokezi wykorzystywali ją do zwalczania robaków. 

Odwar lub gnojówka z nerecznicy samczej jest cenionym środkiem ekologicznym stosowanym przy porażeniu przez rdzę a także zwalczającym czerwce, wełnowce i bawełnicę korówkę. 

W tradycji anglosaskiej wykorzystuje się kompost z nerecznicy na rabatach wokół drzew oraz jako podłoże wspomagające kiełkowanie roślin. Popiół, bogaty w potas, wykorzystywano do produkcji mydła i szkła. 

Poszukującym legendarnego kwiatu paproci można podpowiedzieć, że jest nim małe, centymetrowe przedrośle w kształcie serca, w które zamienia się opadły na ziemię zarodnik.