Wawrzynek wilczełyko - trująca i zarazem piękna roślina do ogrodu

Wawrzynek wilczełyko - trująca i zarazem piękna roślina do ogrodu

Wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum) to niezwykle efektowny i oryginalny krzew, który najbardziej okazale wygląda wczesną wiosną oraz latem. Wawrzynek jest szczególną rośliną ozdobną z wielu powodów, choć bywa uważany za kontrowersyjny krzew ogrodowy. Wiosną, podczas kwitnienia ma mocno pachnące kwiaty, wabiące swoim zapachem pożyteczne pszczoły miododajne i inne owady zapylające. 

Występuje na całym kontynencie europejskim, Kaukazie, zachodniej Syberii, a nawet Azji Mniejszej. W Polsce rośnie na całym terytorium kraju, choć jest rośliną stosunkowo rzadką. Od roku 1946 do 2014 był objęty w Polsce ścisłą ochroną, od 2014 roku podlega ochronie czasowej, ze względu na zbiór rośliny w celach dekoracyjnych. Kolejnym powodem ochrony wawrzynka jest ingerencja człowieka w jego naturalne obszary występowania, systematyczna wycinka i kurczenie się powierzchni lasów liściastych będących jego naturalnym środowiskiem występowania.

Wawrzynek wilczełyko jest rośliną bardzo silnie trującą

Charakterystyka

Wawrzynek wilczełyko jest słabo rozgałęzionym krzewem, o zdrewniałej łodydze i sezonowych liściach opadających na zimę. Pokrój wawrzynka ma charakter kulisty, dorasta do wysokości 1-1,5 metra, rzadziej do 2 metrów. Jego gałązki są dość grube i giętkie, u starszych egzemplarzy pokryte ciemną i lekko lśniącą korą.

 

Kwiaty wawrzynka w zależności od odmiany przyjmują różową lub purpurowo-liliową barwę, rzadziej białą. Choć niepozorne i niewielkie (o wielkości 1-1,5cm), są bardzo mocno pachnące, zebrane w pęczki wzdłuż ubiegłorocznych gałązek tworzą bujne kwiatostany. Wawrzynek jest jednym z pierwszych krzewów kwitnących wiosną, kwiaty tego gatunku ukazują się od marca do kwietnia, jeszcze przed rozwojem liści. Rozwijając się na nagich gałązkach przyciągają wzrok we wczesnowiosennym uśpionym ogrodzie.

Lancetowate liście
Lancetowaty kształt liści osadzonych na krótkim ogonku.

 

Kwiaty utrzymują się nawet do kilku tygodni. Liście rośliny mają lancetowaty kształt, osadzone są na krótkim ogonku. Skupiają się gęsto na szczytach gałązek, mają wielkość 4-8cm, i szerokość ok. 2cm. Owoce wawrzynka są równie ozdobne, co jego kwiaty, dochodzą do 1cm grubości. Podobnie jak wcześniej kwiaty, występują w skupiskach po kilka sztuk, swoją postać dojrzałą osiągają w okolicach lipca. Owoce rośliny uzyskują niezwykle soczysty i intensywny kolor, najczęściej czerwony lub pomarańczowy.

Właściwości trujące

Uwaga: wawrzynek to roślina trująca! Podejmując decyzję o jej uprawie, musimy mieć tego pełną świadomość. W przypadku krzewu wawrzynka trujące są wszystkie jego części, zarówno pędy i liście, jak i przyciągające wzrok kwiaty i owoce.

Pamiętając o tej właściwości, zawczasu musimy przemyśleć odpowiednie miejsce dla posadzenia wawrzynka. Zdecydowanie powinien być umiejscowiony z daleka od miejsc łatwo dostępnych dla dzieci, jest to niezwykle istotne z uwagi na fakt, że dla dziecka śmiertelne może okazać się spożycie zaledwie 1-2 owoców. Przy czym dawka śmiertelna dla dorosłego człowieka wynosi około 10-12 owoców. Przy wawrzynku wilczełyko należy zachować szczególną ostrożność, ponieważ nie tylko po zjedzeniu owoców możemy odczuć trujące właściwości tej rośliny. Wawrzynek może działać drażniąco na skórę i błony śluzowe, sam kontakt skóry z rośliną może spowodować zaczerwienienie, obrzęki, a nawet pęcherze. Dlatego wszelkie prace przy krzewie powinny być przeprowadzane w odpowiednim ubraniu i rękawicach ochronnych. 

Zastosowanie

Wawrzynek wilczełyko jest krzewem znakomicie prezentującym się zarówno pojedynczo jak i z innym przedstawicielami swojego gatunku lub gatunków innych niewielkich krzewów. Z uwagi na swoje leśne pochodzenie, sprawdzi się na wszelkiego rodzaju skalniakach lub pod koronami drzew czy większych krzewów. Jako roślina ozdobna, posiadająca barwne kwiaty i owoce świetnie zaprezentuje się w sąsiedztwie zimozielonych żywopłotów, na tle, których zyska na wyglądzie szczególnie przedwiośniem. Ze względu na niewielkie wymiary i powolny wzrost sprawdzi się w małych ogrodach w towarzystwie roślin o podobnych wymaganiach i charakterze. 

Uprawa i pielęgnacja

Stanowisko

Wawrzynek wilczełyko ma swój rodowód w leśnym pochodzeniu, dlatego planując uprawę tego krzewu należy wybrać dla niego cieniste lub półcieniste stanowisko. Wszystkie odmiany wawrzynka idealnie sprawdzą się w cieniu, osłonięte liściastymi drzewami. Dobrze sprawdzi się też w miejscu dobrze oświetlonym a nawet w głębokim cieniu, choć w tym wypadku będzie słabo kwitł.

Gleba

Wawrzynek to roślina stosunkowo wymagająca, co do rodzaju gleby, jest tolerancyjna, jeśli chodzi o rodzaj podłoża, ale wymaga odpowiedniej zasadowości. Nasz krzew w przeciwieństwie do innych roślin leśnych nie przepada za zbyt kwaśnym odczynem gleby, preferując jej wapienny charakter. Należy pamiętać, aby przed posadzeniem zapewnić roślinie ziemię bogatą w próchnicę, można w tym celu do wykopanego dołka dodać kompostu lub ziemi ogrodowej.

Wilgotność podłoża i podlewanie 

Podczas uprawy gleba o wapiennym zasadowym odczynie powinna być stale wilgotna, roślina nie toleruje przesuszania podłoża, jest bardzo podatna na brak wilgoci. Wawrzynek podczas długotrwałego braku wody reaguje słabym wzrostem i ograniczonym kwitnieniem, może również zrzucać liście. Krzew jest również dość wymagający, co do ilości składników odżywczych zawartych w glebie, wawrzynek lubi, bogate w substancje odżywcze podłoża. Roślina nie wymaga bardzo dużej uwagi, pamiętając o jego preferencjach, nie przysporzy pracy swojemu właścicielowi. W okresach suszy roślinę należy regularnie nawadniać. Najlepiej tak, aby ziemia była stale umiarkowanie wilgotna, nie dopuszczając tym samym do wysuszenia podłoża. Krzew lubi również regularnie nawożenie, szczególnie nawozami organicznymi takimi jak kompost.

Ciekawe odmiany Wawrzynka wilczełyko

  • 'Alba' - odmiana o białych kwiatach i żółtopomarańczowych owocach.
  • 'Alba Plena' - odmiana o białych lub kremowych kwiatach bez występujących owoców 
  • 'Rubra' - odmiana o różowofioletowych kwiatach i czerwonych owocach

Przesadzanie

Wawrzynek wilczełyko ewidentnie nie jest rośliną lubiącą zmiany miejsca nasadzenia, dlatego warto dobrze zaplanować wybór lokalizacji dla posadzenia krzewu. Zdecydowanie nie przepada za tego typu ingerencjami, co może źle wpłynąć na stan rośliny.

Równie źle, co na przesadzanie wawrzynek reaguje na przycinanie i skracanie gałązek. Po takiej czynności krzew długo dochodzi do siebie, a zabieg ten w przypadku wawrzynka nie przyśpiesza wzrostu rośliny. Należy go przycinać tylko w razie konieczności.

Zimowanie

Wawrzynek wilczełyko, jako roślina rodzima, występująca naturalnie w naszym klimacie jest w pełni mrozoodporny. Bardzo dobrze potrafi znosić nawet silne mrozy, nie tracąc przy tym pąków kwiatowych.

Rozmnażanie

Wawrzynek wilczełyko to krzew, który możemy rozmnażać z nasion. Aby to zrobić owoce rośliny zbieramy jeszcze przed osiągnięciem docelowej barwy, najlepiej w okolicach początku lipca. Po zebraniu owoców, oddzielamy nasiona od miąższu. Aby skutecznie oddzielić miąższ, możemy namoczyć owoce klika dni w wodzie a następnie przetrzeć przez sito. Oczyszczone nasiona można wysiać bezpośrednio do gruntu, do uprzednio przygotowanych skrzynek lub przechować do wiosny. Jeśli zdecydujemy się na przechowanie nasion, należy poddać je procesowi stratyfikacji, przysposabiając do kiełkowania w wilgotnym podłożu o niskiej temperaturze. Podczas całego procesu należy pamiętać o zasadach bezpieczeństwa.