Tunbergia oskrzydlona jest urokliwym pnączem, które zdobi ogrody i tarasy swoimi spektakularnymi kwiatami. Roślina ta pochodzi z Afryki Wschodniej, ale zdobyła popularność w wielu regionach świata jako ozdobna roślina jednoroczna. Charakteryzuje się szybkim wzrostem i może osiągnąć do 2-3 metrów długości, co sprawia, że jest idealna do obsadzania pergoli, trejaży, czy jako roślina wisząca z koszy. Wygląd rośliny Kwiaty tunbergii oskrzydlonej są jej najbardziej charakterystyczną cechą. Mają one kształt trąbek i pojawiają się w różnych odcieniach żółci, pomarańcza oraz bieli, z kontrastującym ciemnym centrum przypominającym oko. Kwiaty osiągają rozmiar do 5 cm średnicy. Kwitnienie jest obfite i trwa od wczesnego lata do pierwszych przymrozków. Liście mają sercowaty kształt, są ciemnozielone i osiągają do 7 cm długości, tworząc gęste, pokrywające pnącze okrycie. Otwórz galerię Wygląd tunbergii Otwórz galerię Tunbergia oskrzydlona posadzona przy murze Owoc rośliny przypomina głowę ptaka z okrągłą bazą i długim 'dziobem'. Każdy owoc zawiera 2 lub 4 półkoliste, siateczkowate nasiona. Kwiaty zapylone rozwijają owoc zamknięty w zielonych podsadkach, który dojrzewa i wysycha do koloru jasnobrązowego. Każdy owoc uwalnia kilka siateczkowatych nasion. Rozwijający się owoc tunbergii Zdj.:SAplants, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons Uprawa i pielęgnacja Tunbergia oskrzydlona preferuje stanowisko słoneczne (ew. półcieniste) z dobrze przepuszczalną, żyzną glebą. Optymalne pH gleby to 6,0-7,5. Roślina wymaga regularnego podlewania, szczególnie w okresach suchych, aby gleba była stale wilgotna, ale nie mokra. Przycinanie rośliny nie jest konieczne, ale można je stosować dla zachowania pożądanej formy i stymulacji bardziej obfitego kwitnienia. Należy pamiętać o nawożeniu co 2-4 tygodnie rozcieńczonym nawozem wieloskładnikowym, szczególnie w fazie intensywnego wzrostu i kwitnienia. Jako roślina tropikalna tunbergia nie jest mrozoodporna w Polsce. W naszym klimacie uprawiana jest jako roślina jednoroczna (alternatywnie można przetrzymywać ją w pomieszczeniach w okresie zimowym). Tunbergia oskrzydlona (łac. Thunbergia alata)Nazwa łacińskaThunbergia alataGrupa roślinPnączaWysokość2-3 mStanowiskoSłoneczne, PółcieńWilgotność glebyGleba umiarkowanie wilgotnaPodłożeBogate w składniki, przepuszczalneOkres kwitnieniaVI, VII, VIII, IX, IX, XISadzenieWiosnaStrefa mrozoodporności10-11 Popularne odmiany: 'Alba' – odmiana z białymi kwiatami i ciemnym centrum. 'Orange Beauty' – wyróżnia się intensywnie pomarańczowymi kwiatami. 'Sunny Susy Brownie' – Kultywar posiadający kwiaty w kolorze ciemnego pomarańcza z niemal czarnym środkiem. Rozmnażanie i uprawa z nasion: Roślina ta jest najczęściej rozmnażana z nasion (choć można także stosować sadzonki pędowe lub ukorzenianie pędów, ale rośliny wyhodowane z nasion zwykle są bardziej witalne). Nasiona należy wysiewać w pomieszczeniach na 6 do 8 tygodni przed przeciętnym ostatnim mrozem i wysadzać na zewnątrz, gdy tylko minie wszelkie niebezpieczeństwo przymrozków, a temperatura nocna utrzymuje się powyżej 10°C. Moczenie nasion w ciepłej wodzie przez noc przed wysiewem przyspiesza kiełkowanie. Nasiona należy delikatnie wcisnąć w ziemię, pokrywając je całkowicie. Kiełkowanie następuje zazwyczaj w ciągu 10-21 dni. Choroby i szkodniki Tunbergia oskrzydlona jest odporna na większość chorób i szkodników, jednak może być atakowana przez mszyce i przędziorki, szczególnie przy bardzo gęstych nasadzeniach. Ciekawostki Pnącze to jest często uprawiane ze względu na atrakcyjne kwiaty, które przyciągają pszczoły, motyle oraz inne zapylacze. Ponadto, jest łatwa w uprawie i może być cennym dodatkiem do ogrodów o różnorodnym charakterze – od formalnych po naturalistyczne. W naszym kraju uprawiana jest jako pnącze ozdobne z uwagi na swoje piękne kwiaty jednak warto wiedzieć, że przeprowadzone w 2022 roku badania w Kolumbii ukazują tą roślinę jako jeden z 10 najbardziej problematycznych gatunków roślin pod kątem inwazyjności. Jej szybka kolonizacja i adaptacja do lasów andyjskich wpłynęła na skład i strukturę rodzimych zbiorowisk roślinnych. Podczas prowadzonych obserwacji morfologii, anatomii korzeni, łodyg, liści, kwiatów, owoców i nasion ustalono, że cechy morfologiczne tunbergii jak i sprzyjające w lasach andyjskich zjawiska sprzyjają adaptacji co z kolei w coraz to większym stopniu przyczynia się do jej aktywnej kolonizacji. Celem naukowców i badania ma być opracowanie strategii kontroli tunbergii w Kolumbii. (Pełne opracowanie naukowe: "Unctional traits of invasive species Thunbergia alata (Acanthaceae) and its importance in the adaptation to Andean forests", https://www.scielo.org.mx/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0187-71512021000100138) Jako ciekawostkę warto wiedzieć również, że roślina ta jest znana pod różnymi nazwami w różnych krajach europejskich, co jest interesującym odzwierciedleniem kulturowej różnorodności. Oto kilka przykładów: Wielka Brytania: "Black-eyed Susan vine" – co dosłownie oznacza "pnącze czarnookiej Zuzanny". Ta nazwa odnosi się do charakterystycznego, ciemnego centrum kwiatów, przypominającego oko. Niemcy: "Schwarzäugige Susanne" – co jest bezpośrednim tłumaczeniem angielskiej nazwy i również oznacza "czarnooką Zuzannę".
