Ćma bukszpanowa to w ostatnich latach poważny problem dla ogrodników nie tylko w Polsce, ale i niemal na całym świecie. W lipcu i teraz w sierpniu rozpoczyna się kolejny okres, gdy larwy drugiego pokolenia zaczynają intensywnie żerować na bukszpanie. Wyjaśnimy, jak ten mały motyl i jego larwy stały się jednym z największych wrogów bukszpanów w ostatnich latach i jakie metody stosować, by zwalczać go jak tylko pojawi się w naszym ogrodzie. Podpowiemy, jak walczyć z ćmą bukszpanową przy użyciu profesjonalnych środków chemicznych, a także za pomocą prostych, domowych sposobów. Pochodzenie ćmy bukszpanowej Warto wiedzieć, że ćma bukszpanowa jest inwazyjnym gatunkiem owada pochodzącym z umiarkowanych i subtropikalnych regionów Azji (Korei, Japonii, Chin i Indii). Ćma bukszpanowa została przypadkowo wprowadzona do Europy, gdzie po raz pierwszy wykryto ją w Niemczech w 2006 r. oraz w Szwajcarii i Holandii w 2007r. W Polsce ćmę bukszpanową stwierdzono po raz pierwszy w 2012 r. w południowo-zachodniej części kraju. Od końca 2020r. ćma bukszpanowa występuje już praktycznie w całej Polsce1. Z biegiem czasu owad ten rozprzestrzenił się na zachodnią Azję, północną Afrykę i Kanadę (2018). W Stanach Zjednoczonych została wykryta w Nowym Jorku w 2021r. Jak sama nazwa owada wskazuje głównym żywicielem ćmy bukszpanowej jest bukszpan w tym jego popularne gatunki ozdobne takie jak: Bukszpan pospolity Bukszpan drobnolistny Bukszpan japoński Bukszpan koreański Warto wiedzieć, że to larwa jest jedynym stadium rozwojowym, które powoduje uszkodzenia na roślinach. Uszkodzenia pojawiają się najpierw jako żerowanie na liściach, gdy młode larwy usuwają tkanki z powierzchni liści. W miarę wzrostu larw, coraz więcej tkanek liści jest zjadanych, pozostawiając tylko żyłki i krawędzie liści, które z kolei zaczynają zwijać się i tworzyć charakterystyczny objaw żerowania. Larwy z czasem mogą również zacząć żerować na korze po zjedzeniu wszystkich tkanek liści. Z czasem uszkodzenia pędów mogą prowadzić do śmierci rośliny. Co ciekawe owad ten jest znany jako ćma bukszpanowa aczkolwiek od sierpnia 2022 r. nie zatwierdzono jeszcze żadnej oficjalnej nazwy zwyczajowej, a nazwa Cydalima perspectalis może ulec zmianie w przyszłości. 2 Jak wygląda ćma bukszpanowa? Otwórz galerię Ćma bukszpanowa Ćma bukszpanowa (Cydalima perspectalis) jest motylem, którego rozpiętość skrzydeł sięga do 4 cm. Samce są zazwyczaj białe z brązowym obrzeżeniem skrzydeł, natomiast samice mogą wykazywać większą zmienność kolorystyczną. To, co wyróżnia ćmę bukszpanową, to jej larwy. Jaja tego owada są płaskie, przejrzyste do bladożółtych, o średnicy około 1 mm, składane pojedynczo lub w grupach od 5 do 20 na spodniej stronie liści. Ze względu na miękką osłonkę, jaja często opisywane są jako "galaretowate". W miarę dojrzewania jaj, przez osłonkę można dostrzec czarną głowę larw. Młode larwy mają około 1,5 mm długości, z lśniącą czarną głową i prawie bez oznaczeń na żółtawym ciele. Dojrzałe larwy osiągają długość do około 3,5 cm. Larwy charakteryzują się lśniącą czarną głową i zielonkawym ciałem z czarnymi kropkami obramowanymi białą linią. Brązowe do czarnych pasów stają się bardziej widoczne na ciałach w miarę wzrostu. Larwy przędą kokony i otulają się liśćmi bukszpanu (które mogą być żywe, martwe lub częściowo już zjedzone), gdzie następuje przepoczwarczenie. Poczwarki mają długość około 2 cm i zmieniają kolor z jaskrawozielonego na zielony w paski, a następnie na brązowy w miarę dojrzewania. Otwórz galerię Larwa ćmy bukszpanowej Ataki ćmy bukszpanowej mogą mieć miejsce od wczesnej wiosny do późnej jesieni, z największą aktywnością od kwietnia do października. W ciągu roku może wystąpić kilka pokoleń szkodnika, co utrudnia walkę z nim. Zwalczanie ćmy bukszpanowej Kluczowym elementem skutecznego zwalczania ćmy bukszpanowej w ogrodzie jest szybkie działanie. Pierwsze opryski należy rozpocząć wczesną wiosną, gdy tylko zauważymy pierwsze larwy, co zazwyczaj ma miejsce w kwietniu. W walce z ćmą bukszpanową skuteczne mogą okazać się zarówno środki chemiczne, jak i naturalne metody. Ciekawym i skutecznym rozwiązaniem zwalczającym ćmę bukszpanową są produkty na rynku, które zawierają Bacillus thuringiensis var. kurstaki - są to Gram-dodatnie bakterie, które występują w glebie oraz w układach pokarmowych larw wielu rodzajów motyli. Bakterie te wykorzystywane są właśnie do zwalczania różnych szkodników. Z popularnych produktów dostępnych na rynku dla ogrodników amatorów, które zawierają te bakterie jest m.in.: "Lepinox PLUS", "DiPel DF". Innym produktem w powszechnym użyciu jest mospilan (z którego sama korzystam) w którym substancją czynną jest acetamipryd - związek z grupy pochodnych neonikotynoidów. Otwórz galerię Mospilan 20 SP na ćmę bukszpanową Jeszcze inną metodą walki z larwami ćmy bukszpanowej są produkty, które wykorzystują nicienie entomopatogeniczne. Rozwiązania takie okazują się być równie efektywne oraz w pełni bezpieczne dla środowiska, gdyż są to metody całkowicie naturalne. Nicienie rozpylone nad roślinami, które zostały zaatakowane przez szkodniki działają poprzez wniknięcie do larw owadów, co prowadzi do ich zniszczenia bez negatywnego wpływu na rośliny. Trzeba mieć na uwadze, że skuteczność środków chemicznych przeciwko jajom i poczwarkom ćmy bukszpanowej może być niska, ponieważ jaja są składane na spodniej stronie liści, a poczwarki z kolei są chronione w kokonach i pajęczynach, które ograniczają ich kontakt z tymi środkami. Otwórz galerię Bukszpan zaatakowany przez ćmę bukszpanową Krzaczek był zniszczony niemal doszczętnie i cały zaatakowany przez larwy Otwórz galerię Obumarłe larwy ćmy bukszpanowej Obumarłe larwy ćmy bukszpanowej po zastosowaniu środka Mospilan 20 SP Otwórz galerię Obumarłe larwy ćmy bukszpanowej Obumarłe larwy ćmy bukszpanowej po zastosowaniu środka Mospilan 20 SP Otwórz galerię Krzak bukszpanu wypuszczający nowe liście Ten sam krzak buszkpanu co wyżej na zdjęciach i to jak wyglądał w czerwcu. Krzaczek był zaatakowany przez ćmę bukszpanową, opryskany Mospilanem. Zaczął wypuszczać nowe liście i odbijać w pełni. Domowe sposoby na zwalczanie ćmy bukszpanowej Najprostszą, ale mało wydajną metodą jest oczywiście mechaniczne usuwanie larw. Regularny przegląd roślin i ręczne usuwanie gąsienic oraz uszkodzonych części roślin może ograniczyć rozwój populacji. Płyn do mycia naczyń - aby skutecznie wykorzystać płyn do mycia naczyń w walce z ćmą bukszpanową, należy przygotować prosty, ale efektywny roztwór. W tym celu należy wymieszać 1 łyżkę płynu do naczyń z 1 litrem wody, tworząc delikatny roztwór. Mieszankę należy dokładnie wymieszać, a następnie przelać do butelki z rozpylaczem. Opryskiwanie bukszpanów tym roztworem powinno odbywać się wczesnym rankiem lub wieczorem, aby uniknąć ewentualnego poparzenia liści. Mąka kuchenna - jeszcze innym z domowych rozwiązań, który polecany bywa jest wykorzystanie zwykłej mąki kuchennej. Zaatakowane larwami gałązki należy obsypać mąką, by z czasem pozbyć się szkodników. Pamiętaj: aby zapewnić ciągłą ochronę, opryski (zarówno chemiczne, jak i domowe) należy powtarzać regularnie, co około 2-3 tygodnie, zwiększając częstotliwość w przypadku silnego nasilenia szkodników lub po intensywnych opadach deszczu. Pułapki feromonowe Otwórz galerię Pułpka feromonowa na ćmę bukszpanową Pułapka feromonowa jest świetnym rozwiązaniem w ogrodzie do monitorowania i wyłapywania dorosłych samców ćmy bukszpanowej. Feromon w takich pułapkach umieszcza się w specjalnym koszyczku - przyciąga on wyłącznie samce, co zapobiega zapłodnieniu samic a tym samym składaniu przez nie jaj, dzięki temu poza samą możliwością monitorowania ciem ograniczamy liczebność nowych larw. Jedna pułapka wystarcza na obszar o powierzchni około 300-500 m². Wkład feromonowy należy wymieniać co 4-6 tygodni (w sklepach można kupić same wkłady - nie ma potrzeby kupowania całych nowych pułapek)Aby zamontować pułapkę, należy wlać wodę do przezroczystej części pułapki na wysokość 5-6 cm, co uniemożliwi owadom wydostanie się z niej. Następnie należy feromon przenieść do koszyczka w górnej części pojemnika. Pułapkę można zawiesić lub przymocować do krzewu lub palika w pobliżu chronionych roślin. Dobrze jest wymieniać wodę w pułapce co około 5-7 dni (w zależności od ilości złapanych ciem). Przypisy i źródła: Nakonieczny, Mirosław. “Eight Years of Cydalima Perspectalis in Poland—From the First Finding to the Status of Invasive Species.” Biology and Life Sciences Forum, 2021. David R Coyle, Jamielee Adams, Erin Bullas-Appleton, Jennifer Llewellyn, Alexander Rimmer, Michael J Skvarla, Sandy M Smith, Juang-Horng Chong, Identification and Management of Cydalima perspectalis (Lepidoptera: Crambidae) in North America, Journal of Integrated Pest Management, Volume 13, Issue 1, 2022, 24, https://doi.org/10.1093/jipm/pmac020
