Zwalcz czarną plamistość liści róż: skuteczne i naturalne metody

Zwalcz czarną plamistość liści róż: skuteczne i naturalne metody

W sierpniu, gdy na naszych różach pojawiają się pierwsze oznaki czarnej plamistości liści róż, serce zaczyna drżeć. Ta uciążliwa choroba grzybowa potrafi osłabić nawet najzdrowsze krzewy. Całe szczęście istnieją skuteczne, domowe sposoby na poradzenie sobie z tą chorobą róż. Zanim sięgniemy po chemiczne środki ochrony roślin proponuje wykorzystać kilka sprawdzonych metod, które sama stosuje w swoim ogrodzie.

Czarna plamistość liści róży, wywoływana przez grzyby Diplocarpon rosae, to jedna z najczęstszych, najważniejszych i najbardziej niszczycielskich chorób róż, występująca na całym świecie1. Objawia się w postaci ciemnych, czarnych plam z postrzępionymi brzegami, które pojawiają się na górnej stronie liści. Z czasem plamy te mogą łączyć się, powodując żółknięcie i opadanie liści. Choroba często zaczyna się od dolnych partii rośliny, stopniowo przemieszczając się ku górze, co może prowadzić do całkowitej defoliacji krzewu.

Warto pamiętać, że różne odmiany róż są mniej lub bardziej odporne na czarną plamistość liści. Warto mieć to na uwadze podczas wybierania i kupowania róż do swojego ogrodu. Jedno z badań naukowych2 sprawdzało ten aspekt: tj., jak odporne gatunki róż radzą sobie z chorobą. W przypadku odpornych gatunków komórki rośliny w miejscach, gdzie doszło do infekcji ulegały szybszej nekrozie (komórki umierały szybciej, aby ograniczyć rozwój grzyba, zatrzymując go w początkowym stadium infekcji). 

Domowe sposoby na zwalczanie czarnej plamistości róży

1. Usuwanie zainfekowanych liści i pędów

Jednym z najważniejszych kroków w walce z czarną plamistością jest systematyczne usuwanie i niszczenie zainfekowanych liści i pędów. Zainfekowane części rośliny należy spalić lub wyrzucić, unikając kompostowania, ponieważ zarodniki mogą przetrwać i ponownie zainfekować rośliny w przyszłości.

Pamiętaj, że początki czarnej plamistości liści róż są często wywoływane przez zarodniki patogenu, które potrafią przezimować na opadłych liściach a następnie rozprzestrzeniać się z pomocą deszczu i wiatru - dlatego tak ważne jest usuwanie liści i innych chorych części roślin.

2. Zapewnienie odpowiednich warunków uprawy

Zapewnienie odpowiedniej przestrzeni między różami oraz dobra cyrkulacja powietrza wokół krzewów to kluczowe aspekty zapobiegania rozwojowi choroby. Gęsto posadzone róże, gdzie powietrze nie ma swobodnego przepływu, sprzyjają rozwojowi grzyba. 

3. Domowy oprysk z sody oczyszczonej

Jednym z popularnych sposobów na zwalczanie czarnej plamistości róży jest użycie domowego roztworu z sody oczyszczonej. Aby go przygotować, rozpuść 1 łyżeczkę sody oczyszczonej w 1 litrze ciepłej wody i dodaj kilka kropel bezzapachowego mydła w płynie. Roztwór dokładnie rozpyl na liście, zarówno z góry, jak i od spodu. Oprysk należy powtarzać raz w tygodniu oraz po każdym deszczu.

4. Oprysk z oleju neem

Olej neem (nazywany czasem olejkiem z miodli indyjskiej) to w pełni naturalny olej, który znany jest ze swoich właściwości grzybobójczych i owadobójczych. Jest bardzo skutecznym i ekologicznym środkiem do zwalczania różnych chorób roślin, w tym czarnej plamistości. 

Trzy składniki do przygotowania oprysku z oleju neem
Woda, olej neem i trochę mydła w płynie - domowy i tani oprysk na czarną plamistość róży

Aby przygotować oprysk na czarną plamistość róż z oleju neem potrzebujesz:

  • 1 litr wody (lekko ciepła woda ułatwi wymieszanie oleju; osobiście przygotowuje oprysk w lekko ciepłej wodzie a następnie czekam aż oprysk wystygnie tak, by nie uszkodzić opryskiwanych liści)
  • 5 ml oleju neem
  • kilku mililitrów płynnego mydła – może to być płyn do naczyń lub mydło w płynie, które ułatwi połączenie oleju z wodą. Bez dodatku mydła mieszanie oleju z wodą może być trudne. Alternatywnie, zamiast preparatów chemicznych, można użyć naturalnego mydła kastylijskiego, które świetnie sprawdza się również w ogrodnictwie.

Opcjonalnie można dodać 1 g sody oczyszczonej, która dodatkowo wzmocni działanie przeciwgrzybicze oprysku.

Musisz pamiętać, by oprysk stosować z rana lub wieczora. Użycie go w południe może doprowadzić do poparzenia liści. Oprysk z oleju neem świetnie sprawdzi się również jako: oprysk na mączniaka oraz oprysk do zwalczania mszyc.

5. Oprysk z octu i mleka

Ocet oraz mleko mogą być również użyte jako naturalne środki do zwalczania czarnej plamistości. Roztwór octu należy przygotować z 1 łyżki octu na 4 litry wody, dodając do tego łyżkę mydła i łyżkę oleju roślinnego. Tak przygotowany oprysk zadziała jak naturalny środek antygrzybiczny.

Podobnie roztwór z mleka (1 część mleka na 2 części wody) może być stosowany co tydzień, by opóźnić rozprzestrzenianie się choroby.

Zobacz jak wyglądają liście róży zaatakowane przez czarną plamistość

@davetheplantman Black spot on roses #gardeningtiktok #plants #gardeningforbeginners #roses ♬ original sound - Dave The Plantman

Czarna plamistość róży w badaniach naukowych

W jednym z badań naukowych ("Evaluating Natural Products for Control of Black Spot Disease on Roses"1) sprawdzano naturalne metody zwalczania czarnej plamistości róż. Wspomniane badanie miało na celu ocenę skuteczności olejków eterycznych i ekstraktów roślinnych w porównaniu do tradycyjnych fungicydów, które są stosowane do zwalczania czarnej plamistości róż.

Naukowcy wykorzystali liście róż, które zostały wcześniej zainfekowane zarodnikami grzyba powodującego czarną plamistość. Następnie liście opryskiwano różnymi preparatami, w tym olejkiem z mięty zielonej i tymianku angielskiego, a także konwencjonalnym środkiem grzybobójczym. Opryski były wykonywane raz w tygodniu przez pięć tygodni, a wyniki były monitorowane co tydzień.

Wyniki badania potwierdziły, że olejek z mięty zielonej oraz tymianku angielskiego skutecznie hamowały rozwój czarnej plamistości na liściach róż, osiągając rezultaty porównywalne do tych uzyskiwanych przy użyciu chemicznych środków ochrony roślin. Chociaż fungicyd okazał się najskuteczniejszy, różnica między nim a olejkiem z mięty zielonej oraz tymianku była minimalna.

Warto pamiętać o tego typu badaniach ponieważ udowadniają one wprost, że naturalne produkty i środki jak np.: olejki eteryczne mogą stanowić wartościową alternatywę dla różnych środków chemicznych. 

Źródła i przypisy:

  1. Jeliazkova, Ekaterina & Balbalian, Clarissa & Astatkie, Tess & Collins, Pamela. (2012). Evaluating Natural Products for Control of Black Spot Disease on Roses. Active and Passive Electronic Components. 1. 13-18. 
  2. Wiggers, R. J., J. G. West, and J. Taylor. “Conidial Germination and Infection by Diplocarpon Rosae on Susceptible and Resistant Rose Species.” Mycologia 89.1 (1997): 103. Web.